Op de drempel van de volwassenheid
Vanwege de grote belangstelling vorig jaar zetten we het initiatief om jaarlijks masterclasses in te richten voor de bovenbouwleraren voort.
Tijdens de laatste week van augustus zetten we telkens één bovenbouwklas in de kijker. Deze zomer staat de 12de klas centraal. Aan de hand van voordrachten en werkgroepen werken we gedurende twee dagen rond deze leeftijdsfase.
Elke cursusdag start met een ochtendvoordracht rond de 12de klas. Daarna kunnen de leraren kiezen voor themagroepen: sommige ateliers tellen twee sessies, sommige slechts één – maak hiervan een persoonlijke planning bij het inschrijven. Tussen de twee werkgroepen is er ruimte voor ontmoeting, tijdens een gezamenlijke lunch. We eindigen de laatste dag met een opvoering van het Paradijsspel door oud-leerlingen van de Lierse steinerschool (aansluitend bij de voordracht van Ineke Van den Bosch).
De voordrachten worden dit jaar verzorgd door Herman Meyvis, Christoph Hueck, Wilbert Lambrechts en Ineke Van den Bosch. Christoph Hueck is dit jaar onze internationale gast.
Inschrijven kan hier.
De zomertweedaagse voor de bovenbouwleraren focust dit jaar op de twaalfde klas. Op het programma:
donderdag 22 augustus
08u30 ontvangst
09u00 Evolutiebiologie in de twaalfde klas
voordracht door Christoph Hueck
10u30 pauze
10u45 atelier A
12u30 lunchpauze
13u30 muzikaal intermezzo
14.00u atelier B
15u45 pauze
16u00 Klas 12: Wegen vanuit de periferie naar het beweeglijke midden
voordracht door Herman Meyvis
17u30 einde
vrijdag 23 augustus
08u30 ontvangst
09u00 Van twaalf naar dertien – de twaalfde klas en de ontdekking van het Ik
voordracht door Wilbert Lambrechts
10u30 pauze
10u45 atelier C
12u30 lunchpauze
13u30 muzikaal intermezzo
14u00 atelier D
16u00 De weg naar individualiteit
voordracht door Ineke Van den Bosch
17u30 pauze
17u45 Paradijsspel door oud-leerlingen van Lier
18u15 einde
Het inschrijvingsgeld bedraagt 100 euro, inclusief lunch, koffie en thee tijdens de pauzes, te betalen op rekening nummer BE59 0689 4119 0926 op naam van Middelbare Steinerschool Vlaanderen / Berchem, met vermelding ‘bovenbouwcursus 2024 & naam deelnemer’.
De zomerbovenbouwcursus is een initiatief van MSV De Es i.s.m. de Scholengemeenschap Secundaire Steinerscholen.
Voordrachten
Christoph Hueck, auteur van Evolution im Doppelstrom der Zeit, leert je kijken naar de gestiek van de gestalten van mens en dier. Op basis daarvan geeft hij aan de evolutiegedachte een veel grotere context dan gebruikelijk is.
voordracht (in het Engels) door Christoph Hueck, donderdag 22 augustus om 9u
In klas 11 wordt de zoektocht naar het ware, het juiste en het goede aangevat via de moedige verkenning van periferische waarnemingen, ideeën en gevoelens. Deze weg naar buiten moet in klas 12 uitmonden in een innerlijke synthese die vanuit het aanschouwelijke denken opborrelt en een centraal midden creëert waarin de gehele periferie tot zijn recht komt. Zowel periferie als centrum vertoeven echter in een voortdurende beweging.
voordracht door Herman Meyvis, donderdag 22 augustus om 16u
In de twaalfde klas leren we als het ware het dierenriem-perspectief ontwikkelen. Dit wil zeggen een twaalfvoudige weg die recht doet aan het fenomeen dat zich in het midden bevindt en waarvan we de totaliteit leren denken of trachten te zien. In de Faust-mythe heeft Goethe zoiets voor de mens van onze tijd nagestreefd. We zullen tijdens de voordracht de Proloog in de Hemel en de eerste scène Nacht bespreken en ze leren zien als een dramatisch samenspel van twaalf elementen waaruit tenslotte een dertiende tevoorschijn komt: het bewustzijn van een microkosmisch Ik waaruit via een twaalfvoudige weg een macrokosmisch Ik geboren kan worden.
voordracht door Wilbert Lambrechts, vrijdag 23 augustus om 9u
De leerlingen van de 12e klas maken zich klaar om de middelbareschooltijd af te ronden en de school te verlaten. Het is het begin van een lange reis die ze aangaan om hun eigen weg en doel in het leven te vinden. Ze bereiden zich voor om de moeilijke momenten van het meer zelfstandig leven aan te gaan maar ook kunnen ze alle kansen leren kennen die op hen liggen te wachten. In het werk met de inhouden van het Paradijsspel ontstaat een ontmoeting met het menszijn hier op aarde met al zijn uitdagingen en mogelijkheden.
Na deze lezing volgt ook een opvoering van het Paradijsspel in vernieuwde vorm door oud-leerlingen van de Lierse Steinerschool.
voordracht door Ineke Van den Bosch, vrijdag 23 augustus om 16u
Ateliers
In het eerste deel maken we goetheanistische oefeningen in verband met de evolutie van de mens, zodat de eigen waarneming wordt geoefend en zodat beleefd wordt wat het eigenlijk betekent om “ideeën met eigen ogen te zien”. In het tweede deel gaan we dan concreet aan de slag met leerinhouden over de evolutie, zoals die in de 12de klas aan bod komen.
De voertaal van dit atelier is het Engels.
begeleiding: Christoph Hueck
atelier bestaande uit twee delen, sessie A en B (donderdag)
Maximum deelnemers: n.v.t.
Het is nodig om geregeld met jongeren te spreken over de tijdsgebeurtenissen. Zij hebben het met elkaar op sociale media meer dan eens over wat er wereldwijd aan de hand is. Dit betekent niet dat ze geen verdere vragen hebben. De impact van sommige gebeurtenissen is vaak groter dan we op het eerste gezicht kunnen vermoeden. Omwille daarvan is er een ruimte nodig waarin deze tenminste al verwoord kunnen worden. Het gaat dan niet om meningen en standpunten, heen en weer, maar op de eerste plaats om samen criteria te ontwerpen hoe je naar tijdsfenomenen kan kijken. Alleen al het onderscheid tussen feit en duiding kan het verschil maken.
Met stukjes inleiding, voorbeelden, oefening en gesprek.
begeleiding: Christine Gruwez
atelier bestaande uit twee delen, sessie C en D (vrijdag)
Maximum deelnemers: 12
In de eerste oefening laten we de heldere kleuren van het eenvoudige palet samensmelten in vele levendige grauwzwarte tinten die we verdichten en verdunnen op zoek naar het gelaat van een mens. In een sfeer van warme en koele tinten, tussen licht en donker begint het beeld op te duiken en kunnen we het voor zo ver nodig in het hier en nu brengen. Het is een aanzet tot portret. We baseren ons al dan niet op in de cursusruimte voorhanden zijnde postkaarten met afbeeldingen van passende schilderijen uit de rijke kunstgeschiedenis.
De tweede oefening biedt de mogelijkheid om nog een stapje verder te gaan. Via een bepaalde opbouw onderzoeken we de zogenaamde incarnaatkleur. Vele kunstenaars tot en met modernen of hedendaagsen trachtten daarmee te werken. Van de sprankelende, levende huidskleur bij bijvoorbeeld Rubens of Bonnard tot het nadrukkelijk met emoties en andere aspecten doortrokken incarnaat bij Géricault, Munch of Dumas…
In elke oefening duiken we onder in de schilder - en kleurprocessen en dit met de eenvoudigste middelen, op een bescheiden formaat. Iedereen komt er weg mee.
begeleiding: Carine Allegaert en Filip Desmet
atelier bestaande uit twee delen, sessie A en B (donderdag)
Maximum deelnemers: 24
Een belangrijk thema in de twaalfde klas is de studie van het menselijk hoofd. Met de schedel als drager van het denken, het aangezicht als spiegel van het innerlijke en de wijze van het hoofd op de schouders als beeld van een innerlijke houding of karakter. Tijdens de workshop proberen we zelf een studie van een menselijk hoofd te maken, maar dan in een kleiner formaat dan onze leerlingen boetseren.
begeleiding: Myriam Schmidt
atelier bestaande uit twee delen, sessie C en D (vrijdag)
Maximum deelnemers: 12
In deze praktische workshop gebruiken we eenvoudig kunstzinnig werk om raadsels in ons pedagogisch werk te onderzoeken. Dit kan een ontwikkelingsvraagstuk bij een leerling zijn, een confronterende klassituatie, een pittige dynamiek in het college, … Geïnspireerd door de U-theorie van Otto Scharmer scherpen we onze waarneming voorbij de uiterlijke feiten en bewegen we ons naar mogelijke initiatieven om in het uitdagende proces te kunnen handelen.
begeleiding: Arnout De Meyere
atelier bestaande uit twee delen, sessie B en D (donderdagnamiddag en vrijdagnamiddag)
Maximum deelnemers: 15
Reeds in 1916 sprak Rudolf Steiner zich uit over de mechanismen die hij in de toenmalige economische organisatie kon waarnemen en die volgens hem steeds tot nieuwe crisissen zouden leiden. Hij zette daartegenover een andere manier van denken over economische processen, als een levend organisme dat in een kringloop werkt.
We verdiepen ons in deze bijzonder actuele benadering van de economie, waarbij koop-, leen- en schenkgeld hun specifieke functie hebben. Daarnaast staan we stil bij de rol die de sociale driegeleding hierbij speelt.
begeleiding: Giovanna Cassaro
atelier bestaande uit twee delen, sessie A en B (donderdag)
Maximum deelnemers: n.v.t.
Aan de hand van eenvoudige oefeningen maken we ons vertrouwd met de praktijk van antroposofische meditatie. Deze oefeningen ondersteunen onze beroepshouding als leerkracht, ons inlevingsvermogen en onze innerlijke veerkracht.
begeleiding: Bart Vanmechelen
atelier bestaande uit twee delen, sessie C en D (vrijdag)
Maximum deelnemers: 15
Tijdens dit atelier wordt een overzicht gegeven van de leerinhouden van de verschillende vakken van de twaalfde klas, met hun onderlinge verbanden.
begeleiding: Werner Govaerts
atelier bestaande uit één deel, sessie A (donderdagvoormiddag)
Maximum deelnemers: n.v.t.
In de twaalfde klas staan de leerlingen voor de uitdaging om keuzes te maken voor hun verdere studieloopbaan. Behalve enkele methodes, inzichten en ervaringen die worden aangereikt, heeft dit atelier ook de bedoeling tot uitwisseling en ‘leren van elkaar’ te komen.
begeleiding: Werner Govaerts
atelier bestaande uit één deel, sessie C (vrijdagvoormiddag)
Maximum deelnemers: n.v.t.
Deze elementen zullen een voor een en in hun samenhang bekeken worden.
begeleiding: Wilbert Lambrechts
atelier bestaande uit één deel, sessie C (vrijdagvoormiddag)
Maximum deelnemers: n.v.t.
Het eindwerk is zo wijd verbreid in steinerscholen dat het lijkt alsof het er altijd heeft bijgehoord, wat niet zo is. Dat neemt niet weg dat het een onvervangbare plek inneemt in de steinerpedagogische traditie. Toch hebben veel leraren het gevoel dat de kwaliteit vaak niet meer hetzelfde is als vroeger.
Hoe kunnen we die kwaliteit opkrikken? Hoe geven we het eindwerk een plek in het curriculum?
Het atelier wil tijd en ruimte bieden voor uitwisseling en ‘leren van elkaar’.
begeleiding: Werner Govaerts
atelier bestaande uit één deel, sessie D (vrijdagnamiddag)
Maximum deelnemers: 15