Het vrijeschoolonderwijs vindt zijn oorsprong in het geestelijk-wetenschappelijk onderzoek van de Oostenrijkse wetenschapper en denker Rudolf Steiner (1861-1925). Volgens Steiners filosofie is de mens een drieledig wezen van geest, ziel en lichaam, waarvan de vermogens zich in drie ontwikkelingsfasen op weg naar volwassenheid ontplooien: de vroege kindertijd, de middelbare kindertijd en de adolescentie.
In april 1919 bezocht Rudolf Steiner de sigarettenfabriek Waldorf Astoria in Stuttgart, Duitsland. De Duitse natie, verslagen door de oorlog, balanceerde op de rand van een economische, sociale en politieke chaos. Steiner sprak met de arbeiders over de noodzaak van sociale vernieuwing, van een nieuwe manier om de maatschappij en haar politieke en culturele leven te organiseren.
Emil Molt, de eigenaar van de fabriek, vroeg Steiner of hij het op zich wilde nemen een school op te richten en te leiden voor de kinderen van de werknemers van het bedrijf. Steiner stemde toe en in september 1919 opende de onafhankelijke vrijeschool (die Freie Waldorfschule) haar deuren.
In België is sinds 1969 vrijeschoolonderwijs op middelbaar niveau beschikbaar, en er zijn nu vestigingen in Aalst, Antwerpen, Berchem, Brugge, Brussel, Gent, Leuven, Lier en Turnhout.
Over Rudolf Steiner
Vanaf het einde van de 19e eeuw begon een relatief onbekende Oostenrijkse filosoof en leraar met het zaaien van wat hij hoopte dat zou uitgroeien tot een nieuwe cultuur. De zaden waren zijn ideeën, die hij zaaide door middel van uitgebreide geschriften, lezingen en ontelbare privé-consulten. De zaden ontkiemden en wortelden in de harten en geesten van zijn leerlingen, onder wie zich personen bevonden die later tot de bekendste en invloedrijkste figuren van de 20e eeuw zouden behoren.
Sinds de dood van de leraar in 1925 heeft een stille maar gestaag groeiende beweging zich over de wereld verspreid en praktische oplossingen aangedragen voor de problemen van onze globale, technologische beschaving. De zaden komen nu tot bloei in de vorm van duizenden projecten doordrenkt met menselijke waarden. De leraar, door sommigen "het best bewaarde geheim van de 20e eeuw" genoemd, was Rudolf Steiner.
Steiner, een echte ‘Renaissance man’, ontwikkelde een manier van denken die hij toepaste op verschillende aspecten van wat het betekent om mens te zijn. Over een periode van 40 jaar formuleerde en onderwees hij een weg van innerlijke ontwikkeling of spiritueel onderzoek die hij 'antroposofie' noemde. Van wat hij leerde, gaf hij praktische aanwijzingen voor bijna elk gebied van het menselijk streven. Kunst, architectuur, drama, wetenschap, onderwijs, landbouw, geneeskunde, economie, religie, stervensbegeleiding, sociale organisatie - er is bijna geen gebied dat hij niet heeft aangeraakt.
Vandaag de dag vind je overal waar een menselijke behoefte bestaat groepen mensen die werken vanuit Steiners ideeën. Wereldwijd zijn er naar schatting tienduizend initiatieven - de beweging is een broeinest van ondernemersactiviteiten, sociaal en politiek activisme, artistieke expressie, wetenschappelijk onderzoek en gemeenschapsvorming. Hedendaagse manifestaties van Steiners invloed zijn onder meer vrijeschoolonderwijs, biologisch-dynamische landbouw en tuinieren.
Meer lezen over het leven van Rudolf Steiner
Wie meer wil lezen over het leven van Rudolf Steiner, kan daarvoor verschillende naslagwerken raadplegen, bijvoorbeeld Rudolf Steiner: stichter van een nieuwe cultuur door Hans Stolp. Daarin biedt de auteur een nieuw perspectief op de invloed en levensfilosofie van Rudolf Steiner. Hij vraagt aandacht voor de man die allerlei initiatieven van antroposofische aard in de wereld heeft gezet en die onze aandacht richt op aspecten van het leven die in onze tijd vergeten of taboe geworden zijn, zoals de realiteit van de geestelijke wereld, de samenstelling van de mens in lichaam, ziel en geest.
